Cykoria podróżnik
(Cichorium intybus L.)
Charakterystyczna bylina osiągająca 30-120 cm wysokości, posiadająca cienkie, niemal pionowe łodygi o szarozielonym kolorze, częściowo owłosione. Liście niewielkie, lancetowate, tworzące rozetę u podstawy. Pozostałe są luźno rozmieszczone na łodydze. Kwiaty zebrane w koszyczki o średnicy 3-4 cm i kolorze niebieskim, zbliżonym w odcieniu do kwiatów chabra. Pierwotnie roślina występowała w Eurazji i Afryce Północnej, obecnie zawleczona do obu Ameryk i Australii. Preferuje tereny otwarte, silnie nasłonecznione, na glebie umiarkowanie wilgotnej, piaszczystej lub kamienistej. Można ją spotkać na łąkach, murawach kserotermicznych i napiaskowych, wałach przeciwpowodziowych, nasypach dróg, ugorach i na terenach zielonych. Częsty chwast pól, sadów i ogródków.
Roślina znana w ziołolecznictwie od starożytności, m.in. opisywana przez Avicennę jako lek o właściwościach przeciwrakowych. Cykoria była ceniona głównie w krajach niemieckojęzycznych, gdzie oprócz medycyny, była stosowana także jako jarzyna oraz na Bliskim Wschodzie, gdzie stosowano ją jako gorzkie zioło do potraw mięsnych. Młode liście stosowano do sałatek i zup. Obecnie jest popularnym zamiennikiem kawy wchodzącym w skład tzw. kawy zbożowej. Podczas procesu prażenia, zawarta w korzeniu inulina ulega przemianie w związek mający aromat zbliżony do aromatu kawy.
ZAWARTOŚĆ
Najważniejszą częścią rośliny jest korzeń (Radix Cichorii), posiadający wysokie stężenie fruktanu inuliny (40-60%), będący najważniejszym składnikiem w przypadku tej rośliny. Poza tym stwierdzono występowanie szeregu innych substancji jak: intubina, laktucyna, pektyny, cholina, taraxasterol (występujący także w korzeniu mniszka), substancje gorzkie (laktucyna, laktupikryna), fenolokwasy (kwas cykoriowy), fitoestrole, a także liczne sole mineralne (magnez, potas, wapń) i niewielkie ilości olejków eterycznych.
Ziele cykorii (Folium Cichorii), zawiera dużą ilość włókna a także flawonoidy, garbniki, antocyjany i hydroksykumaryny (eskulinę i cychorynę).
Cykoria wykazuje szereg właściwości leczniczych oraz wspomagających:
- najważniejszą właściwością jest znaczne wspomaganie i regulowanie działania układu pokarmowego poprzez zwiększenie wydzielania soków żołądkowych i żółci oraz stabilizująco przy zaburzeniach fermentacji . Dzięki temu działa doraźnie w przypadku braku łaknienia
- Zawartość substancji w korzeniu wspomaga układ wydalniczy, m.in. wykazując działanie moczopędne, obniżające poziom cukru oraz pomaga w czasie zatruć metabolicznych (wzmagają detoksykację). Dodatkowo stosuje się cykorię w stanach zapalnych pęcherzyka i infekcji dróg moczowych
- korzeń działa lekko przeczyszczająco (zapobiega zaparciom) i usprawnia przyswajanie pokarmów
- Zawartość witaminy C wzmacnia odporność organizmu
ŻYWIENIE
Suszony korzeń cykorii jest chętnie jedzony przez wszystkie gryzonie i króliki. Nie ma właściwości, które w znaczący sposób mogłyby zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Stąd też nie ma zalecanych obostrzeń co do dawkowania. Jedynie w przypadku zwierząt cierpiących na kamicę żółciową powinno się zaprzestać podawania tego rodzaju pokarmu. Cykorię najlepiej jest stosować jako składnik mieszanki z innymi korzeniami m.in. topinamburu i mniszka lekarskiego, które stanowić będą znakomitą mieszankę na pobudzenie pracy układu pokarmowego. Zalecana dzienna dawka wynosi 1-3 plastrów, w zależności od wielkości zwierzęcia. W przypadku ziela i kwiatu, należy podawać kilka pędów raz w tygodniu. Ze względu na łykowatość, pędy są chętnie jedzone głównie przez typowych roślinożerców jak szynszyle, koszatniczki, króliki i świnki morskie. Szczury, chomiki i myszki żadko wykazują zainteresowanie zielem.
ZALECENIA
Korzeń cykorii zalecany jest dla osobników z problemami żołądkowymi i wątrobowymi, u których występują zaburzenia spowodowane niedoborem kwasu solnego i pepsyny oraz żółci. Odpowiednie ilości można stosować także u zwierząt z chorobami nefrologicznymi oraz wykazującymi lekkie zatrucie (działanie detoksykacyjne).
UWAGA
Oprócz cykorii podróżnik, w kraju występuje także bardzo podobny gatunek – cykoria endywia (Cichorium endivia L.). Jest większa oraz posiada duże liście o intensywniejszej barwie. Ze względu na wysoką zawartość soku mlecznego ma ona gorzkawy smak i jest niechętnie jedzona przez zwierzęta.
